خصوصی سازی؛ پروژه ای خطرناک برای صنعت خودرو

به گزارش راهبرد معاصر؛ امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو درباره التهاب در بازار خودرو گفت: ما به اشتباه طی سال های اخیر فقط بر مشکلات بازار تمرکز کرده ایم و صنعت را فراموش کرده ایم و به این صنعت ضرباتی وارد شد که به این سرعت قابل جبران نخواهد بود. بیش از 40 هزار میلیارد تومان زیان به این صنعت وارد شد

* بازار خودرو در ماه های اخیر دچار التهاب بود این وضعیت را چطور ارزیابی می کنید؟

تولید خودرو حدود دو سال است که به نصف میزان قبل رسیده و با چالش های متعددی روبرو است. از طرفی قیمت گذاری دولت برای خودرو به گونه ای بود که به سرمایه گذاران و کسانی که به این سمت می آیند ضمانت سود 50درصدی داده است. می توان ادعا کرد که در دو سال گذشته بازار خودرو از این منظر ملتهب بوده است حتی مساله به قرعه کشی رسید که دیدیم جوابگو نیست. نتیجه این است که ما امروز مجموعه ملتهبی از بازار و صنعت خودرو داریم. امروز مردم به بازارهای مختلف سرمایه گذاری توجه دارند و از اردیبهشت امسال تقریبا تمام بازارها ملتهب بود. کلمه التهاب هم می تواند معنی مثبتی داشته باشد و هم منفی باشد. وقتی کسی در بورس است افزایش ناگهانی شاخص برای او بسیار مثبت است و او خوشحال است. ولی این وضعیت در خودرو می تواند خریدار واقعی را ناراحت کند. باید گفت از منظر بازار سرمایه گذاری وضعیتی خوشحال کننده داریم اما این التهاب در حالت کلی از وضعیت کلان کشور ناشی می شود. اینکه ما در سال بیش از 25 تا 30 درصد ریال را با مکانیزم های مختلفی تولید می کنیم و به بازار سرمایه وارد می کنیم و از طرفی اکثر کارهای مولد تضعیف شده و خوابیده اند. نتیجه چنین وضعیتی هیجان روز افزون در بازارها است. تا زمانی که مساله کلان کشور حل نشود این بازار هم مثل سایر بازارها همچنان ملتهب خواهد بود و این وضعیت ادامه خواهد داشت. هر زمان دیدید که دلار و سکه آرام گرفتند مطمئن باشید بازار خودرو نیز آرام می گیرد.

* بسیاری ورود دولت به این صنعت را عامل مشکلات این بخش می دانند.

بحث هایی وجود دارد که به سی سال گذشته مربوط است و ادامه داشته است. این بحث ها سرجای خود مطرح می شوند. اینکه اقتصاد ما و صنعت خودروی ما دولتی است جای خود را دارد. هر چند که دولتی بودن اقتصاد مشکل کلان کشور ما است ولی امروز مشکل ما این بحث نیست و مشکلات فعلی این صنعت با خصوصی سازی حل نمی شود. راهکاری که در مقابل دولتی بودن ارائه می شود این است که همه چیز باید خصوصی شود ولی خصوصی سازی در وضعیت فعلی معادل نابودی کامل اقتصاد کشور است. چون امروز ریشه های این مشکل در جای دیگری است. امروز با هدایت دولت و حکومت پول ها به سمت بورس می رود. این مساله از نظر ظاهری بسیار خوب است و یکی از اصلی ترین سیستم هابرای دخالت مردم در اقتصاد است. ولی در فضایی که شما تورم دو رقمی دارید و به تورم های بالایی نزدیک می شوید عملا کارهای بلند مدت اساسی جوابگو نیست و کسی به دنبال آن نمی رود و در چنین مواردی است که بخش خصوصی عمدتا به دنبال دلالی و کارهای کوتاه مدت و بازرگانی می رود. اتفاقی که خواهد افتاد این است که همین نیمه صنعت هم نابود می شود. ابتدا باید کنترلی بر وضعیت اقتصادی وجود داشته باشد و سیاست های دولت در این مسیر مورد بررسی قرار بگیرد تا بدانیم دولت در این زمینه چه باید بکند. در خصوص خودوسازان دولت باید قیمت ها را آزاد بگذارد و اجازه بدهد خودروساز با درآمدی که به دست می آورد به سمت سرمایه گذاری های مولد پیش برود. البته این مراحل باید به دستور دولت باشد چون اگر خودروسازان به دست بخش خصوصی سپرده شوند یکی از اولین کارها این است که زمین ها را بفروشند و این زیانی برای کشور است. لذا تاکید می کنم در موقعیت فعلی خصوصی سازی یکی از کارهای خطرناک برای کلان صنعت خودرو است. البته خصوصی سازی در بخش های کوچکتر خودرو سازان از جمله قطعه سازها می تواند مفید باشد. دولت باید دو خودروساز را هدایت کند تا در توسعه فن آوری ها سرمایه گذاری کنند. متاسفانه امروز پول اصلی وارد جیب دلالان می شود و وارد توسعه نمی شود دولت نیز پولی برای این کار ندارد. پس باید قیمت ها آزاد شود تا سود این صنعت وارد توسعه و خودکفایی همین صنعت شود اما این روند باید تحت نظارت دولت انجام بگیرد تا در این موقعیت تورمی این سود وارد بخش بازرگانی و دلالی نشود.

* با توجه به تلاطم بازار خودرو مهمترین آسیب در این بازار چیست؟

به عقیده من، بازار خودرو هیچ اهمیتی ندارد آنچه مهم است تولید خودرو است. در سطح ملی مشکل ما همین است. درست کردن ظاهر یک بازار اهمیتی ندارد. در سال 97 دلار تا 19 رسید و این اهمیتی ندارد چون التهابی ظاهری است اصل آن پولی است که به تولید کننده می رسد. جریان بازار خودرو همینطور است. ما به اشتباه طی سالهای اخیر فقط بر مشکلات بازار تمرکز کرده ایم و صنعت را فراموش کرده ایم و به این صنعت ضرباتی وارد شد که به این سرعت قابل جبران نخواهد بود. بیش از 40 هزار میلیارد تومان زیان به این صنعت وارد شد این رقم معادل بیش از چهل سال سودآوری در این صنعت است. سال ها طول خواهد کشید تا این مقدار زیان جبران شود. علت فقط این بود که همه فقط می پرسیدند چگونه باید بازار را کنترل کنیم؟ این سوال در این موقعیت غلط بود. در این شرایط بازار نباید کنترل شود و این اهمیتی ندارد و خود به خود درست می شود. مساله حمایت از تولید و هدایت سرمایه ها به سمت کار مولد و افزایش ارزش افزوده است در این صورت در اقتصاد کلان کشور اثر دارد. صنعت خودرو ما بزرگ است و حدودا 4% ظرفیت ارزش افزوده در اقتصاد کشور دارد. در حدود دو میلیارد دلار ارز بری دارد و بیست میلیارد دلار ارزش افزایی می کند. باید به این بخش بچسبیم. شاید در کوتاه مدت بازار کنترل نشود ولی به تدریج این بخش از صنعت کشور جهش پیدا می کند که باعث ثبات پول ملی و مزایایی دیگر خواهد بود. اگر در اکثر صنایع همینطور فکر شود همه چیز رفته رفته به تعادل می رسد ولی توجه به بازار تعادل را از بازار می گیرد و به همین ترتیب تعادل از بازار کار نیز خارج می شود و درآمد مردم متعادل با تورم بالا نمی رود نرخ بیکاری بالا می رود و کارفرما پول ندارد. ما به این صورت به همان مردمی که نگران آنها هستیم ضربه می زنیم. اگر زمان جنگ بود من نمی توانستم این حرف را بزنم چون ظرفیت های تولیدی و فن آوری امروز را نداشتیم و حتی اگر پول بود این ظرفیت ها نبودند. امروز ظرفیت های بسیار بزرگی در کشور وجود دارد و هم از منظر فن آوری و هم از منظر امکانات تولیدی پیشرفت کرده ایم. امروز پتانسیل واقعی جهش در صنعت خودرو وجود دارد ما با قیمت گذاری غلط درآمد این صنعت را با چالش جدی روبرو کرده ایم و این صنعت نتوانسته است به حرکت خود صعود بدهد و با کندی روبرو شده است.